تفاوت قصاص نفس با عدام

در ﻗﺼﺎص ﻧﺤﻮہ اﺟﺮا ﺑﻪ ﻧﺤﻮہ اﻧﺠﺎم ﺟﺮم ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد اﻣﺎ در اﻋﺪام ﭼﻨﯿﻦ ﻧﯿﺴﺖ. 
 
ﻗﺼﺎص ﻓﻘﻂ در ﺟﺮاﯾﻢ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﻗﺼﺎص روا است، اﻣﺎ ﻣﻨﺸﺎ اﻋﺪام ﻫﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ ﺗﻌﺰﯾﺮ و ﻫﻢ ﺑﺎزدارﻧﺪہ. 
 
ﻗﺼﺎص ﺣﺪ ﺷﺮﻋﯽ اﺳﺖ و در قرآن بیان شدہ است اﻣﺎ اﻋﺪام ﺗﻌﺰﯾﺮ اﺳﺖ در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺰا در ﺣﺎﻻت ﺧﺎص ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮔﺮدﯾﺪہ ﮐﻪ ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻻت ﺣﮑﻢ اﻋﺪام را برای ﻣﺘﻬﻢ ﻻزم می‌گرداﻧﺪ. 
 
ﻗﺼﺎص ﻧﻔﺲ ﻣﺠﺎزاﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺼﺪاق ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ارﺗﮑﺎب ﺟﺮم ﻗﺘﻞ ﻋﻤﺪ وﺿﻊ و ﻣﻘﺮر شده اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اوﻟﯿﺎء دم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺟﺮای آن را ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. 
 
اﻋﺪام ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﺗﺮ و ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد اﻋﻢ از ﻗﺘﻞ و ﻏﯿﺮہ ﺣﮑﻢ ﺑﻪ آن داد.

ﻫﺮ دو در زﻣﺮہ ﻣﺠﺎزات ﻫﺎی ﺑﺪﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ اﻋﺪام ﺳﺎﻟﺐ ﺣﯿﺎت ﺑﻮدہ وﻟﯽ ﻗﺼﺎص ﻫﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺎﻟﺐ ﺣﯿﺎت ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ ﻗﺎﻃﻊ ﻋﻀﻮ. 
 
اﺟﺮای ﻗﺼﺎص ﻣﻨﻮط ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻘﺘﺺ ﻣﻨﻪ است اﻣﺎ اﻋﺪام ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎ اﻗﺎﻣﻪ دﻋﻮا از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺪﻋﯽ اﻟﻌﻤﻮم واﻗﻊ ﻣﯽ ﺷﻮد. 

 اگر دو نفر و بیشتر در قتل یک نفر شریک باشند از آنها قصاص مى شود؛ در صورتى که ولىّ، آن را بخواهد.

آنگاه آنچه که از دیه مقتول اضافه باشد به آنها بدهد. (22) مثال :

1- اگر دو نفر او را بکشند و ولى ، قصاص را بخواهد، به هرکدام آنها نصف دیه قتل داده مى شود.

2- اگر سه نفر باشند براى هریک از آنها دو ثلث دیه پرداخت مى کند و ... .(23)

3- اگر دو زن در کشتن یک مرد شریک باشند، هر دو بدون دیه قصاص مى شوند.(24)

4- اگر یک مرد و یک زن در کشتن مردى شرکت داشته باشند، بر هریک از آنها نصف دیه است و در صورت قصاص باید 
نصف دیه را به مرد بپردازد و به زن چیزى تعلّق نمى گیرد.

قصاص :

شرایط قصاص نفس

1- برابرى در آزادى

2- برابرى در دین

شرایط قصاص ‍ نفس 3 نبودن رابطه پدرى و فرزندى 
عبارتند از

4عقل

5- بلوغ

6- محترم بودن خون مقتول

اینک توضیح شرایط مزبور:

1- برابرى در آزادى و بردگى ، شرط اول قصاص نفس است . براساس این شرط:

الف- مرد آزاد در مقابل مرد آزاد کشته مى شود.

ب- مرد آزاد در مقابل زن آزاد کشته مى شود، لیکن با پرداخت تفاوت (نصف دیه مرد آزاد).

ج- زن آزاد در مقابل زن آزاد کشته مى شود.

د- زن آزاد در مقابل مرد آزاد کشته مى شود، لیکن از ولى زن یا ترکه او زیادى دیه مرد گرفته نمى شود.

2- طبق شرط دوم (برابرى در دین )، مسلمان در مقابل مسلمان و کافر در مقابل کافر قصاص مى شود. بنابراین ، 
مسلمان در صورتى که عادت به کشتن کفّار نداشته باشد، در مقابل کشتن آنان کشته نمى شود، ازاین رو ، 
اگر کافر ذمّى یا معاهد را که کشتنشان حرام است ، بکشد، براى قتل او تعزیر مى شود و دیه ذمّى را هم 
باید بپردازد.

چنانچه کافر ذمّى مسلمانى را از روى عمد بکشد، قاتل همراه مالش به اولیاى مقتول تحویل داده مى شود و 
آنها بین کشتن یا برده گرفتن او اختیار دارند.

3- طبق شرط سوم (نبودن رابطه پدرى و فرزندى )، قاتل باید پدر مقتول نباشد. بنابراین :

الف- پدر در مقابل کشتن پسرش کشته نمى شود، بلکه باید دیه اش را به ورثه غیر خودش بپردازد.

ب- فرزند در مقابل کشتن پدرش ، به قتل مى رسد.

ج- مادر به کشتن فرزندش و فرزند به کشتن مادرش ، کشته مى شود.

4- طبق شرط چهارم (عقل ) قاتل دیوانه در مقابل کشتن شخص عاقل یا دیوانه کشته نمى شود و دیه مقتول برعهده 
عاقله  قاتل است .

5- طبق شرط پنجم (بلوغ )، بچه در مقابل کشتن بچه و بالغ به قتل نمى رسد هرچند به ده سال سن یا پنج وجب قد 
رسیده باشد بلکه دیه مقتول برعهده عاقله قاتل مى باشد.

6- طبق شرط ششم (محترم بودن خون مقتول ):

الف قاتل در مقابل کشتن شخص مهدورالدم (که خونش احترام ندارد) مانند دشنام دهنده پیغمبر صلى الله 
علیه و آله کشته نمى شود.

ب- همچنین در مقابل کسى که بحق او را کشته ، قصاص نمى شود، مانند قصاص و قتل دفاعى .

راههاى ثبوت قصاص نفس

راههاى ثبوت قصاص نفس 1 اقرار خود مجرم به قتل